خوش آمدید

در این مقاله : آموزش جوشکاری با گاز (قسمت دوم)

برای مشاهده روی ادامه ی مطلب کلیک کنید

آموزش جوشکاری با گاز (قسمت دوم)

مس , برنج , برنز , آلمينيوم و همچنين آلياژهاي آلمينيوم و منيزيوم را نيز مي توان جوشكاري نمود از آنجايي كه اينگونه مواد تمايل زيادي به اكسيد شدن (مخصوصاً در حالت مذاب ) دارند لازم است كه مواد كمكي مخصوصي كه وظيفه آنها جلوگيري از تشكيل اكسيد و افزايش سيلان و محافظت در زجوش مي باشد استفاده نمود .

سيم جوش كاري : از سيمهاي جوشكاري براي پر كردن درز محل اتصال استفاده مي گردد جنس آنها بايستي از نظر استحكام سختي نقطه ذوب و مقاومت در مقابل فارندگي و غيره و مشابه قطعات اتصال باشد سيمهاي جوشكاري را با طولهاي نيم تاريك متر به قطرهاي مختلفي مي سازند تا براحتي و سرعت كافي استفاده نمود معمولاً براي جوشكاري به ضخامت يك تا 6 ميلي متر از سيم جوشهاي يك تا سه ميلي متر و براي ورقهاي 8 تا 20 ميلي متر از سيم جوشهاي 4 تا 8 ميلي متر استفاده مي كنند براي جلوگيري از زنگ زدن سيم جوشكاري معمولاً سطح آنها را آب مس مي دهند .

روشهاي هدايت مشعل و سيم جوش :

يك درز جوش خوب به مقدار زيادي بستگي به هدايت صحيح مشعل و سيم جوش دارد شايد نتوان يك روش قاطعي را براي هدايت مشعل و سيم جوش ارائه داد ولي بطور كلي مي توان گفت كه هميشه سعي در آرام و يكنواخت حركت دادن مشعل در امتداد درز جوش به نحوي مي باشد كه حرارت مشعل هر دو قطعه را به اندازه مورد لزوم گرم كرده و با هم به درجه حرارت جوشكاري برساند مگر در مواردي كه به دليل احتياج به دامنه ذوب بيشتر نياز به حركت جنبي مشعل همزمان با حركت خطي آن وجود داشته باشد بطور كلي مي توان دو روش هدايت مشعل (به سمت چپ و سمت راست) را توصيه كرد :

الف) روش جوشكاري به سمت چپ :

در اين روش عمل جوشكاري از سمت راست به سمت چپ و در جهت جريان شعله ادامه مي يابد قطعات فولادي را كه ضخامت 3 mil m مي باشند با اين روش جوشكاري كرده و مشعل تا ضخامت 1/5 mil m آرام و بطور مستقيم و ر امتداد درز جوش بوده و در ضخامت هاي      3mil m  تا 5/1 علاوه بر حركت مستقيم يك حركت نوساني نيز داده مي شود تا بر تمام ضخامت قطعه كار عمل ذوب انجام گيرد در هر دو حالت سيم جوش را با فواصل زماني كوتاهي را به حوضچه مذاب نزديك كرده و از آنها دور مي كند قطعات چدني و غيره آهني نيز با اين روش جوش مي دهند .

ب) روش جوشكاري به سمت راست :

در اين روش عمل جوشكاري از سمت چپ به راست انجام گرديده و جريان شعله از يك طرف درز جوش را گداخته نگه داشته و از طرف ديگر بالا و پائين جوش را در مقابل نفوذ اكسيژن هوا به داخل مذاب محافظت مي كند با اين ترتيب بدليل آهسته و يكنواخت سرد شدن و عدم نفوذ اكسيژن درزجوش شكننده نشده و از استحكام كافي برخوردار خواهد بود در اين روش حركت مشعل يك خط مستقيم بوده و سرسيم جوش بايستي به اندازه 3/1 ضخامت قطعه كار پائين تر از سطح آن قرار گرفته و در سطح مذاب حوزچه حركت دوراني توام با پيشروي انجام دهد از اين روش براي جوشكاري قطعاتي كه ضخامت آنها كه بيشتر از 3 mil استفاده كردن و بدليل قابل رويت بودن حوزچه مذاب مي توان آن را يكنواخت گرم كرده و بدليل جوشكاري كامل در تمام ضخامت قطعه كار استحكام بيشتري نسبت به روش قبل را ارائه داد .

نكاتي كه در جوشكاري با گاز اكسي استيل بايستي مورد توجه قرار گيرد :

1)براي جلوگيري از خروج استن از كپسولهاي استيلن در هنگام خروج گاز بايستي آنها را بطور عمودي قرار داد در صورت نياز به مايل قرار دادن لازم است كه شير كپسول حداقل به اندازه 40 cm از سطح زمين فاصله داشته و بعنوان زير سري حتماً از قطعات توپر استفاده گردد .

2)از يك كپسول استيلن هرگز بيش از 1000 lit در ساعت برداشت نكنيم در صورت نياز مي توان چند كپسول را از طريق يك كلكتور (جمع كننده) به مدار متصل نمودار اينصورت نيز نبايد از هر كپسول بيشتر از 700 lit برداشت كردن زيرا استيلن بدليل سرعت زياد و خرج گاز از كپسول خارج مي گردد .

3)قبل از بستن دستگاههاي تقليل فشار لازم است كه شير كپسولها را كمي باز نمود كه رد و غبار و كثافتهاي احتمالي جمع شدهدر محل به دستگاه وارد نشود .

4)قبل از سرد شدن كامل يك از تعويض آن خودداري نمائيد .

5)براي تميز كردن سوراخ پستانك سر بكها فقط از سوزنهاي مخصوصي كه براي همين منظور ساخت
شده اند استفاده نمايد .

نكات ايمني و پيشگيري از حوادث درجوش با گاز :

1)كپسولهاي اكسيژن و استيلن بايستي از منابع حرارتي دور بوده و از محل جوشكاري حداقل 3 m فاصله داشته باشند .

2)براي هر مخزن استيلن 60 m ² فضا و 20 m سطح در نظر گرفته شود .

3)پنجره هاي كارگاه بايستي در حين كار باز بوده و هواكشهاي محل كار نيز بخوبي كار كند .

4)كليد اتصالات مربوط به گازهاي مورد مصرف بايستي كاملاً آبندي شوند آبندي آنها را مي توان با استفاده از كف صابون و با كمك يك قلم مو كنترل نمود .

5)كپسولهاي استيلن را در مقابل ضربه ، افتادن ، حرارت ديدن و با يخ زدن محافظت نمائيم در صورت يخ زدن محتويه مخزن از آب گرم به تركيبي استفاده كنيم كه از گرم شدن بيش از حد كپسول جلوگيري گردد .

6)كپسول استيلن را در مقابل حرارت و تابش نور خورشيد محافظت نمائيد زيرا ازدياد حرارت به اندازه 2 cm فشار كپسول را در يك اتمسفر بالا مي برد .

7)كپسول اكسيژن و اتصالات آنرا بدور از روغن و چربي نگه داريد زيرا خطر انفجار وجود دارد براي روان كردن پيچهاي تنظيم مربوط از آب صابون و يا گليسرين استفاده نمائيد .

8)براي روشن كردن مشعل از فندك يا چراغ جوشكاري استفاده كرده و براي اين منظور هرگز از كبريت بكار نبريد .

9)براي محافظت چشم در مقابل درخشندگي شديد محل جوشكاري و جهيدن در هنگام كار از عينك هاي محافظي كه شيشه هاي تيره اي كه دارند استفاده نمود .

10)در موقع جوشكاري حتماً از لباس كار يقه بسته استفاده كرده و حتي الامكان از پيشبند و كلاه محافظ و دستكش چرمي استفاده نمود .

11)اتصالات لوله ها و واشرهاي آبندي تاسيسات استيل ا هيچ گاه از جنس مس يا آلياژهايي از آلومينيوم كه بيش از 65% مس داشته باشد انتخاب نكنيد زيرا خطر انفجار وجود دارد .

12)كاغذ و پارچه و چوب  و مواد قابل اشتعال ديگر را از محل جوشكاري دور نگه داريد .

13)در صورتي كه شعله در بك جوشكاري يا بك برش پس بزند بايستي بلافاصله شير اكسيژن و سيلندر را بسته و بك را در صورت لزوم در آب خنك نمود  . 

14)اگر احياناً شيلنگ استيل آتش گرفت فوراً شير اصلي را بسته و سپس اقدام به خاموش كردن آتش نمايد .

انواع انفجارها :

•     پس زدن سطحي

•      پس زدن عمقي

پس زدن سطحي back-fire انفجاري است كه معمولاً با صداي همراه است و هر سه مشعل محدود است و اين عمل زماني اتفاق مي افتد كه پستانك مشعل يا برش خيلي زياد به قطعه باشد يكي از دلايل ديگر اين است كه زماني كه گاز از نوك مشعل خارج مي شود و سرعت آن كاهش مي يابد چنانچه اين مقدار بعدي باشد كه كمتر از مورد نياز شعله است در اين صورت تاُمين كسري شعله بداخل مشعل بر ميگردد مورد سوم اگر حرارت نوك مشعل به 600 فارانهايت بر اثر انفجار خود به خود در گازهاي مخلوط در نوك مشعل اتفاق مي افتد و ممكن است نسبت به پس زدن عمقي يا flash-bak  ميگردد.

پس زدن عمقي يا flash-back انفجاري است كه در داخل مشعل و دستگاههاي تاُمين گاز ادامه مي يابد و نتيجه آن خراب شدن مشعل تركيدگي شيلنگ و انفجار شديد رگولاتور و كپسول مي رسد . گاهي پس زدگي سطحي مي تواند سرعت تبديل به پس زدگي عمقي زياد بودن سرعت سوخت از سرعت خروجي گاز است .

اكسيژن و خواص آن :

اكسيژن گازي است بي رنگ و بي بو و بي طعم و عنصري است فوق العاده فعال و ميل تركيبي شيميايي زيادي دارد كه در شرايط تقريباً با تمام عناصر ديگر تركيب مي شود ارزش اصلي اكسيژن براي جوشكاري در اين است به احتراق كمك مي كند و هر گاز سوختي كه به كار ورود اكسيژن براي ايجاد گرما ضرورت دارد سوختن مواد يا گاز در هوا فقط تركيب سريع آنها با اكسيژن هواست و چنانچه عمل احتراق آنها در اكسيژن خالص كه براي ايجاد شعله جوشكاري مصرف مي شود انجام گيرد با سرعت زيادتر و درخشندگي بيشتر انجام خواهد گرفت وزن هر متر مكعب اين گاز در فشار معمولي 760 ميلي متر جيوه و در حرارت صفر درجه 43/1 كيلوگرم است . اين گاز نبايد با مواد چرب و روغن تماس پيدا كند زيرا ممكن است اين اجسام در مجاورت اكسيژن آتش گرفته شعله بسيار گرمي را توليد نمايد .

طرز تهيه اكسيژن در صنعت :

اين گاز در حدود 20 درصد هوا را اشغال نموده و براي استفاده جوشكاري در كارخانه هاي مخصوص از هوا جدا كرده و با فشار زياد در داخل كپسولهاي فولادي آبي رنگ پر مي كنند اگر هوا تقريباً سرد شود و تحت فشار اتمسفر 15 و برودت 200 زير صفر به مايع تبديل مي شود و اين مايع مخلوطي است از اكسيژن و ازت چنانچه هواي مليح را كه درجه برودت آن 200 زير صفر است گرم كنيم نخست ازت كه درجه تبخير آن (196-) است بخار مي شود و اكسيژن خالص به صورت مايع باقي مي ماند . اكسيژن مايع را گرم مي كنند تا بخار شود پس با فشار 150 اتمسفر در كپسولهاي فولادي پر مي كنند و در اختيار مصرف كنندگان قرار مي دهند .

طرز تهيه گاز اكسيژن :

اكسيژن لازم براي جوشكاري بايد خالص باشد اكسيژن را كه در كارخانه هاي مخصوص از هوا به مقدار 21% اكسيژن دارد جدا مي كنند هوا را به تدريج سرد كرده , تحت فشار و درجه حرارت معيني به مايع تبديل مي كند اين هوا مخلوطي است از اكسيژن و ازت كه اگر اين كه اگر اين هواي مليح را كه درجه برودت آن صفر است گرم كنيم ابتدا ازت كه درجه تغيير آن 196- است بخار شده و اكسيژن خالص باقي ميماند اكسيژن مايع را گرم ميكند تا به صورت گاز در آمده , آنگاه با فشار پوند2200 است يعني گاز فشرده در آن 1 فضاي را اشغال مي كند كه در فشار عادي احتياج دارد چون گنجايش كپسول 40 ليتر است بنابر اين فشرده داخل آن درفشار معمولي يعني فشار يك جو برابر با 4006000*150 ليتر 6 متر مكعب را اشغال ميكند

خطر دود و بخار فلزات :

بيشتر فلزات را وقتي حرارت دهند , دودهاي سمي , تحريك كننده توليد مي كنند فلزاتي كه  دودهاي خطر ناك ايجاد مي كنند از اين قرارند :

1) كاديوم                                  2) روي                                     3) سرب

 آهن و آلياژهاي آن مانند چدن و انواع فولاد جز فلزات آهني محسوب مي شوند و مابقي فلزات رنگين ناميده مي شوند مانند مس روي برنز آلمينيوم سرب نيكل و فلزات رنگين ديگر مشكل اصلي و اساسي در جوشكاري فلزات رنگين تمايل بيشتر به اكسيد شدن در هنگام جوشكاري مي باشد كه اين مسئله موجب كاهش استحكام جوش مي گردد براي اينكه اين نقص را بر طرف كنند و اكسد جلوگيري نمايند ا زروان سازهاي مختلفي استفاده مي شود .

پودر جوشكاري گاز :

هنگام جوشكاري گاز از پودر استفاده مي شود بايستي توجه داشت كه از همان پودري استفاده كنيم كه مخصوص آن نوع جوشكاري است.

جوشكاري گاز :

يكي ديگر از طرف اتصال قطعات به يكديگر جوش دادن دو فلز توسط حرارت ايجاد شده ا زسوخت گازها و پر كردن درز دو فلز توسط فلز ساني است كه به اين نوع جوش جوشكاري گاز مي گويند .

دستگاه كامل اكسي استيلن بطور كلي دستگاه جوشكاري گاز ا ز وسايل زير تشكيل شده است.

    منبع گاز :

الف ) كپسول اكسيژن ( گاز فشرده با تانك (اكسژن مايع )

ب) كپسول استيلن يا مولد گاز استيلن ( ژنراتور استيلن )

•   دستگاه تنظيم فشار :

شامل فشارسنجهاي فشار زياد و كم و پيچ و مهره و لوله آن دو عدد دستگاه تنظيم يكي براي كپسول اكسيژن و يكي براي كپسول استيلن لازم است .

•     شيلنگ مخصوص فشار قوي :

جهت اكسيژن با رنگ مشكي , آبي , سبز و براي گاز با رنگ قرمز قطعه شيلنگ گاز mm 9 و هوا mm6 مي باشد .

•     مشعل جوشكاري :

شامل محفظه اي اختلاط گاز شيرهاي سوزني و پيچ و مهره , انواع آن : 1) فشار مساوي 2) تزيقي  3) ماسك (عينك )  4)فندك جرقه زن

تنظيم شعله جهت فلزات غير آهني

آلومينيوم     كمي احيا                               نيكل     كمي احيا

برنج     خنثي و كمي اكسيده                    سرب     خنثي

برنز    خنثي و كمي اكسيدكننده                نقره    كمي احيا

مس     خنثي و كمي اكسيده

جوش استفاده مي شود به عنوان مثال در جوش آمينيوم حتماً بايد پودر آلمينيوم استفاده شود پودرهاي جوشكاري را بايد هميشه دور از رطوبت نگهداري كرد .

دو كار اساسي پودر رولن ساز :

• جلوگيري از اكسيد شدن فلزات مبنا

•  تميز كردن سطح جوشكاري

•  

نقطه ذوب برخي از فلزات

• قلع  232 درجه سانتي گراد 

• سرب 327 درجه سانتي گراد        

• روي 419 درجه سانتي گراد

•  آلمينيوم 658 ساتي گراد

•  برنج 930 درجه سانتي گراد

•  برنز 900 درجه سانتي گراد

•  نقره 960 درجه سانتي گراد

•  مس 1083 درجه سانتي گراد

•  چدن 1200 درجه سانتي گراد

• آهن 1250 درجه سانتي گراد

• فولاد 1400 درجه سانتي گراد

• نيكل 1450 درجه سانتي گراد

منبع  : http://www.jooshtak.com